“ચિરકુમાર સભા” ટાગોરની એક વ્યંગ કૃતિ છે. તેના પરથી આ જ નામની બે ફિલ્મો બની ચૂકી છે. પહેલી વાર ૧૯૩૨ની ૨૮મી મેએ રીલીઝ થયેલી “ચિરકુમાર સભા”નું દિગ્દર્શન પ્રેમાંકુર અર્ટોર્થીએ કર્યું હતું. તેમાં રાયચંદ બોરાલનું સંગીત હતું. બીજી વાર ૧૯૫૬માં નિર્માણ પામેલી “ચિરકુમાર સભા”નું દિગ્દર્શન દેવકી બોઝે કર્યું હતું. ત્યારે હજી મહાનાયક ઉત્તમકુમારની કારકિર્દીનો શરૂઆતનો સમય હતો.
ફિલ્મમાં કેટલાક પુરુષોએ “ચિરકુમાર સભા” એટલે કે “બેચલર્સ ક્લબ” સ્થાપી છે. આ મંડળમાં જોડાનારે એવા શપથ લેવા પડે છે કે તે આખી જિંદગી સ્ત્રીની સોબત વિના જ પસાર કરશે અને આજીવન કુંવારો રહેશે. પણ સમય વીતવા સાથે એવી ઘટનાઓ બને છે કે આ ક્લબના સભ્યોએ પોતાનો સંકલ્પ તોડીને લગ્ન કરી લેવાં પડે છે.
કથાના કેન્દ્રમાં એક રુઢિચુસ્ત વિધવાની ચાર દીકરીઓ છે. સૌથી મોટી દીકરી પરણેલી છે અને તેનો પતિ અક્ષયકુમાર ખૂબ સારા સ્વભાવનો છે. લગ્ન પહેલાં તે “બેચલર્સ ક્લબ”નો સભ્ય હતો. બીજી દીકરી શૈલબાળા વિધવા છે, પણ ચારેયમાં સૌથી ટિખળી તે છે. તે શિક્ષિત અને સંસ્કારી છે અને ખાસ તો તેની સેન્સ ઓફ હ્યુમર જબરદસ્ત છે. બીજી બે દીકરીઓ નૃપાબાલા અને નીરાબાલા કુંવારી છે અને લગ્ન તથા જુનવાણી રિવાજો પરત્વે પોતાના આગવા વિચારો ધરાવે છે. તેમની માતાની ચિંતા આ બંને દીકરીઓને પરણાવવાની છે.
દૂરના એક સગાની મદદથી ઉચ્ચ જાતિના બે છોકરાઓ સાથે તે વાત ચલાવે છે. તેમાંનો એક દૂબળો-પાતળો અને કદરૂપો છે, જ્યારે બીજો જાડિયો છે. બંનેને જોઇને છોકરીઓ છળી મરે છે. પોતાના બનેવી અક્ષયકુમારની મદદથી એ બંનેથી તેઓ છૂટકારો મેળવે છે. દુ:ખી માતા જાત્રા કરવા બનારસ જતી રહે છે. હવે પોતાની યોજના અમલી બનાવવા શૈલબાળા માટે મેદાન મોકળું થઈ જાય છે. પોતાની બંને બહેનો માટે તે “બેચલર્સ ક્લબ”માંથી બે મુરતિયા શોધી લાવવાનું નક્કી કરે છે. એ માટે સૌ પહેલાં તો તે એક યુવાન બનીને ક્લબની સભ્ય બને છે, અને થોડા સમય પછી ક્લબની મીટિંગ પોતાને ઘેર ભરવા સૌને રાજી કરી લે છે. એમ થાય તો જ આ લોકો તેની બહેનોને જોઇ શકે.
તેણે જેવું ધાર્યું હતું તેવું જ પરિણામ આવે છે. કુંવારા રહેવાના શપથ લઈને પસ્તાય રહેલા બે યુવાનો બંને બહેનો તરફ આકર્ષાય છે. અંતે તેમનાં લગ્ન થતાં ક્લબ વિખેરાઇ જાય છે. “ચિરકુમાર સભા” પેટ પકડીને હસાવતી કોમેડી છે. ભદ્ર વર્ગની દંભી જીવનશૈલી પર તે ભારોભાર વ્યંગ કરે છે. ખરેખર તો આ કથા દ્વારા ટાગોરે સમાજમાં લગ્નસંબંધી કેટલીક કુરુઢિઓને નિશાન બનાવી હતી.
[…] હરસુખ થાનકીનું બ્લોગવિશ્વ […]